Brahmastra Daily is inaugurated by Ex-prime minister and Nepali Congress party president Late. Girija Prasad Koirala on 27th Ashoj 2057. It is being published on regular basis and covering Parsa, Bara, Rautahat, Sarlahi, Makwanpur etc. districts through direct distribution channel. Brahmastra Daily is a reputed daily in the region and has been awarded for its excellency at several occasions of which more recently has got the award of honor presented by the Rt. Hon'ble vice-president of Nepal Mr. Parmanand Jha.

$type=ticker$count=12$cols=4$cate=0$show=home

$type=slider$snippet=hide$cate=0$author=hide$comment=hide$date=hide$readmore=hide$show=home

$type=one$count=1$cate=0$author=hide$comment=hide$date=hide$readmore=show$show=home

$type=blogging$count=7$cate=0$author=hide$comment=hide$date=hide$readmore=show$show=home

$show=home

 ब्रह्मास्त्र दैनिक इपेपर पिडिएफमा पढ्नुहोस

‘अब फेरि वाम गठबन्धन र मधेशी मोर्चाको प्रयास हुनसक्छ’

SHARE: 520

वीरगन्ज,१४जेठः भर्खरै सम्पन्न स्थानीय निर्वाचनको परम्परागत भन्दा भिन्न परिणामले धेरैलाई तरंगित पारेको छ । स्थानीय तह निर्वाचनमा देशव्यापी गठबन्धन अभ्यास, यसले मधेशमा पारेको प्रभाव, मतदाताको मनोविज्ञान र स्वतन्त्र उम्मेदवारहरूको उत्साहपूर्ण विजयलगायत विषयमा विश्लेषक तुलानारायण साहसँग अनलाइनखबर ले गरेको कुराकानी :

स्थानीय निर्वाचनको परिणामले दिएको सन्देश के हो ?
पहिलो, यस पटक फरक प्रकारको गठबन्धन बनेको थियो । यसले काम गर्छ कि गर्दैन भने शंका थियो । २०७४ सालको प्रतिनिधिसभा र प्रदेश सभा निर्वाचनमा दुईखाले गठबन्धन थिए– वाम दलहरूबीचको वाम गठबन्धन र मधेशी दलहरूबीचको मधेशी गठबन्धन । ती गठबन्धनमा गज्जबले ‘भोट ट्रान्सफर’ भएको थियो । भोट ट्रान्सफर भएन भने गठबन्धनको अर्थ हुँदैन । यसपटकको पनि गठबन्धनले काम ग¥यो । कति प्रतिशत भोट ट्रान्सफर भयो, त्यसको हिसाब–किताब हुँदै जाला ।
दोस्रो, यो गठबन्धनबाट बढी फाइदा नेपाली कांग्रेसलाई भयो, जुन स्वाभाविक थियो । निर्वाचनको गठबन्धनमा ठूलो दललाई नै बढी फाइदा हुन्छ । साना दलहरूले गठबन्धन गरेर आफ्नो सिट जोगाइराख्ने र नयाँ दलले जीवन रक्षा गर्ने हो । यसपटक त्यही भयो ।
तेस्रो, यसपटक निर्वाचनबाट पदमा दोहोरिन खोजेका मध्ये अधिकांश हारे । धेरै ठाउँमा नयाँ अनुहार आए । अर्थात्, ‘एन्टी इन्कम्बेन्सी फ्याक्टर’ले गज्जब काम ग¥यो । यसको अर्को अर्थ हुन्छ– निर्वाचन जितेकाहरूले राम्रो काम गरेको छाप मतदातामा पर्नुरहेछ ।
चौथो, माओवादी पार्टीको भविष्यबारे अनेक टीकाटिप्पणी भइरहेको थियो । नेपालको सत्ता राजनीतिमा अहिले पनि माओवादी महत्वपूर्ण खेलाडी रहेको यो निर्वाचन परिणामले देखायो ।माओवादी आफ्नै बलमा सत्ता हाँक्ने ठाउँमा नपुग्ला, तर कांग्रेस वा एमालेमध्ये जसलाई सत्ताको नेतृत्व गर्नु छ उसलाई माओवादीको साथ विना संभव छैन भन्ने यो परिणामले देखाएको छ ।
पाँचौं, जसपा र लोसपा मधेशकेन्द्रित दल नै हुन् भन्ने यो निर्वाचन परिणामले देखायो । ती दलको मत मधेश प्रदेशमै छ । त्यहाँ उनीहरूको मत कायम छ, कहीं गएको छैन ।

छैटौं, समग्रमा माओवादीले राम्रै भोट पाए पनि मधेशमा ऊ निकै कमजोर देखियो । यसका खास राजनीतिक–सामाजिक कारण छन् । लगभग २० प्रतिशत दलित समुदायको जनसंख्या भएको प्रदेशमा माओवादी पार्टी यति कमजोर हुनु राम्रो कुरा होइन । यसबारे राजनीतिक–सामाजिक कोणबाट चिन्तन गर्नु जरूरी छ ।सातौं, यो परिणामले नेकपा (एमाले)लाई रक्षात्मक स्थानमा पु¥याएको छ ।

अन्य प्रदेशमा काम गरेको गठबन्धन मधेशमा किन प्रभावहीन हुन पुग्यो ?

मधेशमा गठबन्धन गाह्रो छ । नेपालको राजनीतिमा बहुसंख्यक मधेशी लामो समयसम्म पिछलग्गुको रूपमा रहे । पछिल्लो समय राजनीतिक आकांक्षा पलाउँदा यो समूहमा नेतृत्वमा दाबी गर्नेको संख्या बढेको छ ।
सानो ठाउँको ठूलो जनसंख्या बीच नेतृत्व दाबी गर्ने प्रवृत्ति बढ्दा गठबन्धनले नेता बन्ने ठाउँ घटाइदिंदोरहेछ । त्यसकारण मधेशमा गठबन्धनको राजनीति गाह्रो भएको हो । केन्द्रीय नेताहरूले चाहँदाचाहँदै पनि स्थानीय नेता–कार्यकर्ताले चाहेनन् ।

मधेशमा गठबन्धन सम्भव नहुँदाको स्वाभाविक लाभ कांग्रेसले लिएको हो ?

धेरै पक्षबीच प्रतिस्पर्धा भयो भने ठूला दलले बढी सिट जित्ने हो । अघिल्लो स्थानीय निर्वाचनमा पनि कांग्रेस नै ठूलो दल बनेको थियो, यसपटक पनि बन्यो ।

मधेश प्रदेशमा मात्र केन्द्रित भएर विश्लेषण गर्दा परिणामलाई कसरी हेर्ने ?

मधेशमा कांग्रेसले सबैभन्दा बढी सिट पाएको छ । एमालेले पनि सिट बढाएको छ । जसपाले आफ्नो पुरानो अवस्था लगभग कायम गरेको छ । लोसपा केही खुम्चिए पनि धेरै कमजोर भएको छैन । माओवादीको सिट स्वाट्टै घट्नु चाहिं नयाँ कुरा हो ।

जनमत पार्टीले नयाँ शक्तिको रूपमा आफ्नो उपस्थिति दर्ता गराएको छ । एमाले किन बढ्यो ? माओवादी किन कमजोर भयो ? र, जनमत पार्टीको भविष्य के हुन्छ ? यी तीन पक्ष विश्लेषणयोग्य छन् ।

मधेशमा एमाले किन बढ्यो त ?

जसपा वीरगञ्ज महानगरमा मेयर जितेकोमा खुसीभन्दा बढी विराटनगरमा उपमेयर हारेकोमा दुःखी छ । त्यसैले मधेशी मोर्चाको कुरा गर्न सक्छ । यो आवश्यकता लोसपालाई पनि छ ।यसका अनेक कारण छन् । पहिले सामाजिक पक्ष विश्लेषण गरौं । २०६३ सालको मधेश आन्दोलन पूर्व मधेशमा नेतृत्व गर्ने दुइटा सामाजिक समूह थिए– पहाडी र मधेशी उच्च जात ।त्यतिबेलाका पार्टीहरू कांग्रेस र एमाले थिए । मधेशीहरू ती दलमा आबद्ध थिए । मधेश आन्दोलनपछिको तथ्यांक हेर्ने हो भने यादव र वैश्य समुदायका मानिस नेता पंक्तिमा उक्लिन खोजेको देखिन्छ ।त्यही दौरान दुईवटा नयाँ दल उदाए । तीमध्ये जसपा (हिजोको मधेशी जनअधिकार फोरम) को सामाजिक आधार कांग्रेससँग मिल्छ । एमाले र लोसपा (हिजोको राजपा) को पनि सामाजिक आधार समान छ ।

यसपटक लोसपा थोरै कमजोर भयो । त्यसको लाभ एमालेले पाएको हुनुपर्छ ।

दोस्रो, नेकपा विभाजनपछि पूर्वमाओवादीहरूमध्ये प्रभु साह लगायत नेताहरू एमालेमा रहे । त्यसको प्रभाव निर्वाचित पालिका प्रमुखहरूमा देखियो ।तेस्रो, सत्तारुढ दलहरूबीच चुनावी गठबन्धन हुने भएपछि ती दलका कतिपय स्थानीय नेता टिकट पाउने ठाउँ खोज्दै एमाले प्रवेश गरे । यसबाट पनि एमालेलाई लाभ मिलेकै हुनुपर्छ । फेरि, २०७२–७४ सालबीच मधेशमा एमाले पार्टीबारे स्थापित कथ्यमा परिवर्तन भइसकेको थियो ।

माओवादी चाहिं मधेशमा किन कमजोर भयो ?

माओवादीले मधेशमा संगठन बनाउन ध्यान दिएन । विगतका निर्वाचनहरूमा युद्धकालीन संगठन र रापतापको भरमा थोरबहुत मत पायो, मिहिनेत गरेन । पार्टीभित्र ठूला नेताहरूको कटुतापूर्ण अन्तरसंघर्षका कारण पनि माओवादी कमजोर भएको हुनुपर्छ । यी सब सांगठनिक र राजनीतिक पक्ष हुन् ।मधेशमा माओवादी कमजोर हुनुको सामाजिक कारण पनि छन् । मधेशमा आर्थिक हिसाबले गरिब र जातीय हिसाबले दलित समुदाय माओवादीका आधार समूह थिए । जनयुद्धका कारण मधेशी समाजमा धनी–गरिब, महिला–पुरुष, दलित–गैरदलित सम्बन्धहरू पनि फेरिएका थिए ।
२०६४, २०७० र २०७४ सालका निर्वाचनमा माओवादीले दलित समुदायलाई प्राथमिकता दिएको थियो । सिरहाका महेन्द्र पासवान पहिलो संविधानसभामा प्रत्यक्षबाट निर्वाचित भए, जुन ऐतिहासिक कुरा थियो । त्यसयता थुप्रै मधेशी दलित माननीय बने ।
गत स्थानीय निर्वाचनमा मधेशका १३६ मध्ये दुई वटा पालिकामा दलित समुदायका प्रमुख बनेका थिए । ती दुवै माओवादीबाट थिए । यसले मधेशमा माओवादीको आधार दलित समुदाय हो भन्ने पुष्टि गर्छ ।
जनसंख्या ज्यादा हुनु यो समुदायको बलियो पक्ष हो भने सामाजिक पुँजी कम हुनु कमजोर पक्ष । उनीहरू आफ्नो जनसंख्यालाई आफ्नो पार्टीको मतमा रूपान्तरण गर्न सक्दैनन् । यो अवस्थामा नेतृत्व तहबाट दीर्घकालिक योजनाअनुसार विशेष सुरक्षा र सम्बद्र्धनको प्रयास हुनुपर्छ, नत्र नेतृत्व टिक्न सक्दैन ।

जनयुद्धकालमा मधेशमा स्थापित नेताहरू विस्तारै कमजोर हुँदै गए । माओवादी नेतृत्व पंक्तिमा पनि यादव, साह, झा, शर्मा, पोखरेलहरूले स्थान पाउन थाले । यसरी मधेशमा माओवादीको प्राथमिकता परिवर्तन भयो । अहिले मधेशमा यादव र वैश्य नयाँ नेता समूहको रूपमा उदाउन खोज्दैछ । के पनि सत्य हो भने यादवहरू कांग्रेस र जसपामा बढी छन् । वैश्यहरू एमाले र लोसपामा बढी लागेका छन् । पहाडी जनसंख्या पूर्वपश्चिम राजमार्ग वरिपरि केन्द्रित छ र दलीय हिसाबले बढी एमालेमा आबद्ध छन् । माओवादीले पनि तिनैलाई नेतृत्वमा स्थापित गराउँदै जाने हो भने उसको दलित मतदाता समूह कहाँ जाने ?माओवादीले आफ्नो सामाजिक आधार समूह र नेतृत्व पंक्तिबीच तालमेल मिलाएर भोट–बैंकलाई संरक्षण गर्न सकेको छैन ।

मधेशमा एमाले बढ्दा माओवादी कमजोर भएको भन्न मिल्दैन ?

सरसर्ती हेर्दा यस्तो देखिन्छ, तर बदलिएको सामाजिक सम्बन्धहरूमा आफ्ना समर्थक, शुभेच्छुकहरूलाई मतदातामा रूपान्तरण गर्न नसक्नु मूल कारण हो । नेता–कार्यकर्ता र मतदाताबीचको राजनीतिक–सामाजिक समीकरणमा सन्तुलन ल्याउन नसक्नु हो ।

हालको गठबन्धनको भविष्य कस्तो देख्नुहुन्छ ?

यो गठबन्धनका दलहरूको आ–आफ्नै प्राथमिकताका विषय छन् । कांग्रेसले गठबन्धनको निरन्तरता चाहेको छ । माओवादीको पनि त्यस्तै परिस्थिति छ । उनीहरू यो निर्वाचनमा पाएको मत र एमालेका केपी ओलीसँगको कटुताका कारण गठबन्धनमा रहिरहन चाहन्छन् ।

एकीकृत समाजवादीले जति गुनासो गरे पनि गठबन्धन बाहिर जान सक्ने अवस्था छैन । रह्यो कुरा, जसपाको । ऊ वीरगञ्ज महानगरमा मेयर जितेकोमा खुसीभन्दा बढी विराटनगरमा उपमेयर हारेकोेमा दुःखी छ । पहिचानको राजनीति गर्ने दल र नेताको यस्तो समस्या भारतमा पनि जताततै देखिआएको हो । जनकपुरमा गठबन्धनले जित्ने सम्भावना छँदैथिएन, अन्य ठाउँमा गठबन्धन नै भएन ।

यसरी हेर्दा जसपाले मधेशी मोर्चाको कुरा गर्न सक्छ । यो आवश्यकता लोसपालाई पनि छ । लोसपालाई देउवा सरकारमा ठाउँ मिल्छ कि मिल्दैन, यो पनि एउटा पाटो छ । एमालेले पनि ‘एक वाम एक ठाम’को पुरानो नारा झिकेर वाम गठबन्धनको कुरा गर्न सक्छ । त्यसैले, गठबन्धनको भविष्यवाणी गर्न गाह्रो छ ।

पहिलो पटक चुनावी मैदानमा आएको जनमत पार्टीले पाएको मतको विश्लेषण कसरी गर्ने ?

मेरो विचारमा जनमत पार्टीले अपेक्षाकृत राम्रो मत पाएको छ ।

किन र कसरी ?

बालेनको विजयलाई मधेश र पहाडको कोणबाट हेर्नुहुँदैन । बालेनले मधेशको समस्या समाधानको लागि होइन, काठमाडौं महानगरको कार्यशैली सुधार्नलाई उम्मेदवारी दिएका हुन् ।
भनिन्छ, सामान्यतः पहिलो निर्वाचन आफूलाई चिनाउन, दोस्रो निर्वाचन अरूलाई हराउन र तेस्रो निर्वाचन आफू जित्नलाई लडिन्छ । यसरी हेर्दा यो निर्वाचनमा जनमत पार्टी आफूलाई चिनाउनमा सफल भएको छ ।उसले पहिलो पटक नै दुई पालिका र एक दर्जन जति वडा जित्नु राम्रै हो । उसले मधेशमा आफूलाई नयाँ शक्तिको रूपमा दर्ज गराएको छ । उसले कस्तो परिवेश र समयमा कस्ता नेता र पार्टीहरूले कसरी चुनाव लडेका छन् भनेर हेर्नुपर्छ ।

कांग्रेसले सात साल यताका सबै चुनाव लडेको छ भने एमालेले २०४६ यताका सबै । जसपा र लोसपा तीन वटा संसदीय निर्वाचन र अघिल्लो पटक प्रदेश र स्थानीय तह निर्वाचन लडेका अनुभवी दल हुन् ।कतिपय पार्टी नयाँ भए पनि तिनका नेताहरू निर्वाचन राजनीतिका दशकौं पुराना खेलाडी छन् । जनमतका नेता–कार्यकर्ता र समर्थकहरू भने विल्कुलै नयाँ पुस्ताका हुन् । यो अवस्थामा उसले ल्याएको मतलाई कम आँक्न मिल्दैन । जनमत पार्टीबारे समाजमा भइरहेको चर्चा र बनिरहेको धारणा अझ बढी महत्वका विषय हुन् ।

जनमतबाट चुनाव जित्ने प्रायः सबै चुनावको मुखैमा पार्टी प्रवेश गरेकाहरू छन् नि ?

चुनाव जित्न धेरै कुरा मिल्नुपर्छ । तीमध्ये उम्मेदवारको व्यक्तित्व पनि एक हो । संगठन, एजेण्डा, आर्थिक क्षमतालगायत कुराले पनि परिणामलाई प्रभावित पार्छ ।

अहिलेको सिट संख्याको आधारमा हेर्दा जनमत पार्टीलाई कमजोर नै देखिन्छ, तर उसको राजनीतिक यात्रा निरन्तर अगाडि बढ्दै आएको छ । डा. सिके राउत नेपाल फर्केर राजनीति थालेको १० वर्ष मात्र भएको छ । यस अवधिमा राउत र उसको अभियान÷पार्टी कुनै न कुनै रूपमा जहिल्यै चर्चामै रहेको छ ।

आज मधेशको हरेक पालिकामा जनमतले बीज छरेको छ । अहिले जितेका दुई पालिका र दर्जन जति वडामा राम्रो काम गरेर देखायो भने आगामी निर्वाचनको परिणामलाई धेरै फरक पार्न सक्छ । सकेन भने समाप्त पनि हुनसक्छ ।

काठमाडौंको नतिजाबारे के भन्नुहुन्छ ?

काठमाडौंमा बालेनको विजय विशेष हो र अपवाद पनि । यो सामान्य कुरा होइन । विशेष यसकारण कि यो नतिजा काठमाडौं भएर मात्र सम्भव भएको हो । हर्क साम्पाङ धरान भएर मात्र सम्भव भएको हो । ती शहरमा पढेलेखेका मतदाता छन् । देश–विदेशसँग जोडिएको समाज छ । राज्यको बलियो उपस्थिति छ । नागरिकहरू आमरूपमा सुरक्षित महसुस गर्छन् । मत दिएको वा बोलेकै आधारमा असुरक्षित हुनुपर्दैन ।

बालेनको विजयलाई मधेश र पहाडको कोणबाट हेर्नुहुँदैन । बालेनले मधेशको समस्या समाधानको लागि होइन, काठमाडौं महानगरको कार्यशैली सुधार्नलाई उम्मेदवारी दिएका हुन् । उनको जित र मधेश वा सीमान्तकृत समुदायको समस्या विल्कुल फरक विषय हो ।

विगतको निर्वाचन प्रणालीले दलित, मधेशी, जनजाति, महिला, थारूको प्रतिनिधित्व कम गराएकाले त्यसलाई सुधार्न मिश्रित प्रणाली अपनाइयो । लामो समय राजनीतिमा निश्चित जातिको वर्चस्व रहँदा नेपालको संविधान, ऐन–कानुन पनि त्यसै अनुरूप बने । राज्यका संरचना र राजनीतिमा धेरै समुदायलाई सीमान्तीकरणमा पारियो । यस विरुद्ध अनेक आन्दोलन भए ।

यी समस्या बालेनको जितले होइन, संरचनागत परिवर्तनले समाधान हुने हो । यी समस्या संसदबाट समाधान हुन्छ न कि पालिकाबाट ।

बालेनले पाएको लोकप्रिय मतको अर्थ के हो ?

नेपाल राज्यको दुइटा समस्या छन्– संरचनागत र कार्यगत । संरचनागत कारणले केही जातका मानिसले मात्र राज्य र राजनीतिमा बढी स्थान पाए । दोस्रो, कार्यगत समस्याका कारण केही खास समस्या छन् । जताततै भ्रष्टाचार र जनताका काममा चरम ढिलासुस्ती यसका ज्वलन्त उदाहरण हुन् ।

स्थानीय तह निर्वाचनमा स्थानीय सरकारको काम गर्ने शैलीमा सुधार ल्याउन नेता चयन हुने हो । राज्यले प्रवाह गर्ने सेवा–सुविधा लिनेहरूले धेरै असजिलो र कठिनाई महसुस गरिरहेका थिए । यसबाट काठमाडौंका जनता पनि आजित भइसकेका थिए । उनीहरूले स्वविवेक प्रयोग गर्दै पार्टी, जात र समुदायभन्दा पर एउटा युवकमा सम्भावना देखेर मत दिए ।अन्य पालिकामा पनि यसरी नै नेता छानिउन्, हामीले शुभकामना दिनुपर्छ । बालेनजीलाई पनि शुभकामना दिनैपर्छ ।साभार :अनलाइन खबर

The post ‘अब फेरि वाम गठबन्धन र मधेशी मोर्चाको प्रयास हुनसक्छ’ appeared first on Madhes Khabar.


प्रतिक्रिया

neelambads

एउटा लाइक गरेर मनोबल बढाउनुहोस्

Name

article,1,business,1,editorial,1,entertainment,1,feature,1,international,1,main news,3,news,1761,
ltr
item
Brahmastra Daily: ‘अब फेरि वाम गठबन्धन र मधेशी मोर्चाको प्रयास हुनसक्छ’
‘अब फेरि वाम गठबन्धन र मधेशी मोर्चाको प्रयास हुनसक्छ’
https://i0.wp.com/www.madheskhabar.com/wp-content/uploads/2022/05/Tula-Narayan-Shah.jpg?resize=890%2C500&ssl=1
Brahmastra Daily
https://www.brahmastradaily.com.np/2022/05/blog-post_997.html
https://www.brahmastradaily.com.np/
https://www.brahmastradaily.com.np/
https://www.brahmastradaily.com.np/2022/05/blog-post_997.html
true
2276515284180400481
UTF-8
Loaded All Posts Not found any posts सबै हेर्नुहोस विस्तृतमा पढ्नुहोस Reply Cancel reply Delete By होमपेज PAGES POSTS सबै हेर्नुहोस उस्ता उस्तै खबर LABEL ARCHIVE खोज्नुहोस ALL POSTS Not found any post match with your request Back Home Sunday Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saturday Sun Mon Tue Wed Thu Fri Sat January February March April May June July August September October November December Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec just now 1 minute ago $$1$$ minutes ago 1 hour ago $$1$$ hours ago Yesterday $$1$$ days ago $$1$$ weeks ago more than 5 weeks ago Followers Follow THIS PREMIUM CONTENT IS LOCKED STEP 1: Share to a social network STEP 2: Click the link on your social network Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy Table of Content